Zadzwoń do nas!
Napisz do nas!
Alert orzecznictwa TSUE: Uznanie przez organy transakcji za pozorną nie wystarczy dla odmowy prawa do odliczenia VAT!
W dniu 25 maja 2023 r. zapadł niezwykle ważny wyrok dla podatników, którzy zmagają lub zmagali się z kwestionowaniem przez organy podatkowe prawa do odliczenia z powodu rzekomej pozorności transakcji. Wyrok ten może stanowić podstawę wznowienia o wznowienie postępowania (lub skargi w odniesieniu do prawomocnych wyroków)
Stan faktyczny sprawy:
Wyrok w polskiej sprawie sygn. C-114/22 zapadł w wyniku zadania przez Naczelny Sąd Administracyjny pytania prejudycjalnego.
Problemy Podatnika, w którego sprawie zapadło powyższe orzeczenie sięgają 2015 roku kiedy to zakupił on znak towarowy. Co istotne też w tej sprawie VAT związany z tą transakcją został prawidłowo zapłacony do organu podatkowego. Po blisko 2 latach od dokonania tej transakcji organ pierwszej instancji odmówił prawa od odliczenia VAT naliczonego twierdząc, że transakcja sprzedaży jest nieważna na podstawie art. 58 §2 Kodeksu Cywilnego gdyż narusza zasady współżycia społecznego. Po upływie kolejnego niespełna roku Podatnik doczekał się utrzymania zaskarżonej decyzji przez Dyrektora Izby Administracji skarbowej w Warszawie lecz tym razem transakcji sprzedaży znaku towarowego zarzucono pozorny charakter w rozumieniu art. 84 Kodeksu Cywilnego. Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił co prawda niekorzystną dla Podatnika decyzję lecz niestety wskazał jedynie, że oran podatkowy nie wykazał dostatecznie pozornego charakteru transakcji. Dopiero NSA postanowił "zderzyć" argumentację organów z zasadami wynikającymi z Dyrektywy 2006/112/WE.
Wyrok TSUE:
Trybunał udzielił następującej odpowiedzi na zadane mu przez NSA pytanie:
"art. 167, art. 168 lit. a), art. 178 lit. a) i art. 273 dyrektywy 2006/112 w świetle zasad neutralności podatkowej i proporcjonalności należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym, na mocy których podatnik jest pozbawiony prawa do odliczenia naliczonego VAT z tego tylko powodu, że podlegająca opodatkowaniu transakcja gospodarcza jest uważana za pozorną i dotknięta nieważnością na podstawie przepisów krajowego prawa cywilnego, bez konieczności wykazania, iż zostały spełnione przesłanki pozwalające na zakwalifikowanie, w świetle prawa Unii, tej transakcji jako pozornej lub, w przypadku gdy rzeczona transakcja została faktycznie dokonana, że jest ona wynikiem oszustwa w zakresie VAT lub nadużycia prawa."
Na wstępie uzasadnienia swej odpowiedzi skład orzekający TSUE przypomniał, że prawo podatników do odliczenia od VAT, który są zobowiązani zapłacić, VAT należnego lub zapłaconego z tytułu otrzymanych przez nich towarów i usług powodujących naliczenie podatku stanowi podstawową zasadę wspólnego systemu VAT. Prawo do odliczenia przewidziane w art. 167 i nast. dyrektywy 2006/112 stanowi zatem integralną część mechanizmu VAT i zasadniczo nie może być ograniczane, jeżeli zarówno materialne, jak i formalne wymogi lub przesłanki, którym podlega to prawo, zostały spełnione przez podatników zamierzających skorzystać z tego prawa [wyroki: z dnia 28 lipca 2011 r., Komisja/Węgry, C‑274/10, EU:C:2011:530, pkt 42, 43; a także z dnia 24 listopada 2022 r., Finanzamt M (Zakres prawa do odliczenia VAT), C‑596/21, EU:C:2022:921, pkt 21 i przytoczone tam orzecznictwo].
Co prawda jak wielokrotnie wskazywał już Trybunał "nieodłączną cechą mechanizmu VAT jest to, że fikcyjna transakcja nabycia nie może uprawniać do żadnego odliczenia tego podatku, ponieważ taka transakcja nie może mieć żadnego związku z transakcjami obciążonymi podatkiem należnym (wyrok z dnia 8 maja 2019 r., EN.SA., C‑712/17, EU:C:2019:374, pkt 24, 25 i przytoczone tam orzecznictwo)." Podobnie nawet jeśli materialne przesłanki prawa do odliczenia zostały spełnione, jeżeli na podstawie obiektywnych dowodów zostanie wykazane, że prawo do odliczenia VAT jest podnoszone w sposób stanowiący oszustwo lub nadużycie (przykładowo wyroki TSUE: z dnia 3 marca 2005 r., Fini H, C‑32/03, EU:C:2005:128, pkt 34, 35; z dnia 19 października 2017 r., Paper Consult, C‑101/16, EU:C:2017:775, pkt 43; a także z dnia 1 grudnia 2022 r., Aquila Part Prod Com, C‑512/21, EU:C:2022:950, pkt 26).
Znaczenie orzeczenia dla innych Podatników
Zasadniczo wpływ wydanego wyroku TSUE na sytuacje innych Podatników zależy od tego na jakim etapie znajduje się ich sprawa.
1. Postępowanie podatkowe lub sądowo administracyjne przed wydaniem decyzji lub wyroku
W takim przypadku zarówno sama teza wyroku jak i jej uzasadnienie dają szerokie wsparcie dla podnoszonej w toku postępowania argumentacji, która może doprowadzić do korzystnego dla Podatnika rozstrzygnięcia. Treść udzielonej przez TSUE odpowiedzi daje pole do odwoływania się wprost do przepisów tzw. Dyrektywy VAT jeżeli podstawą odmowy prawa do odliczenia VAT jest lub potencjalnie miałaby być norma prawna wskazana w art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. c) ustawy o VAT.
2. Postępowanie podatkowe zakończone ostateczną decyzją
Zgodnie z treścią art. 240 §1 pkt 11 Ordynacji Podatkowej wydanie orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które ma wpływ na treść wydanej decyzji stanowi podstawę wznowienia postępowania. Wniosek w tym zakresie należy wnieść w terminie zawitym (po jego upływie uprawnienie to wygasa) 30 dni od dnia publikacji sentencji orzeczenia TSUE w Dzienniku Urzędowym UE.
3. Postępowanie przed sadem administracyjnym zakończone prawomocnym wyrokiem
Zgodnie z treścią art. 272 §2a Ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi można żądać wznowienia postępowania w przypadku, gdy zostało wydane orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które ma wpływ na treść wydanego orzeczenia. Skargę w tym zakresie należy wnieść w terminie zawitym (po jego upływie uprawnienie to wygasa) 3 miesięcy od dnia publikacji sentencji orzeczenia TSUE w Dzienniku Urzędowym UE.
Jeżeli macie Państwo wątpliwość czy w powyższy wyroku będzie mial wpływ na Państwa sprawę lub chcecie skorzystać z przysługujących uprawnień w zakresie wznowienia postępowania z chęcią Państwa wesprzemy! Prosimy o kontakt gdyż z uwagi na ustawowe terminy po ich upływie możecie Państwa utracić możliwość dochodzenia swych praw.
Przeczytaj także:
9:00 - 16:00
Znajdź nas
Nasza Kancelaria świadczy profesjonalną pomoc prawną w obszarze podatkowym Klientom indywidualnym i przedsiębiorcom. Współpracujemy z radcami prawnymi, adwokatami i rzeczoznawcami majątkowymi dzięki czemu zapewniamy kompleksowe rozwiązania dla naszych Klientów.
Strona www stworzona w kreatorze WebWave
Projekt i wykonanie: SmartPixel
Kancelaria Doradcy Podatkowego Grzegorza Rozbrój
Ul. Marcina Szeligiewicza 1, 40-074 Katowice
NIP: 549-233-12-01
REGON: 384-111-101